آنالیز سیستم ها

سلام

در این بخش مشخصات فنی عمومی و دستورالعملهای اجرایی نصب تابلوهای فشار متوسط با قدرت ۱ تا ۳۳ کیلوولت مورد استفاده در تاسیسات برق ساختمانها شامل تابلوها دارای پوشش فلزی و عایق ارایه شده است. این مشخصات فنی همچنین ،لوازم وسایل و تجهیزات داخل تابلو از قبیل انواع کلیدهای قدرت ،خلا روغنی و گازی ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان و ولتاژ کلیدهای جداکننده و ،زمین و مانند آن را نیز در بر میگیرد در این مبحث مشخصات فنی عمومی و اجرایی و معیارهای پایه تابلوهای فشار متوسط و لوازم داخل آن شامل موارد زیر شده است:

- تعاریف و اصطلاحات

- استاندارد ساخت

- طبقه بندی

- - انواع تابلوهای ایستاده تمام بسته فشار متوسط

- مشخصات فنی ساخت تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط ایستاده، تمام بسته با پوشش فلزی

- لوازم وسایل و تجهیزات داخل تابلو

- ترکیب کلی تابلو فشار متوسط

- نصب تابلوهای فشار متوسط

- آزمایش تابلوهای فشار متوسط

تعاریف و اصطلاحات

)medium voltage switchgear and control gear) ترکیبی از وسایل کلیدزنی فشار متوسط

تابلو قدرت و فرمان فشار متوسط همراه با تجهیزات ،کنترل اندازه گیری حفاظتی و تنظیم است که شامل وسایل جنبی، اتصالات مربوط محفظه ها و سازه های نگه دارنده آن میباشد.

- تابلو قدرت فشار متوسط:

 ترکیبی از وسایل کلیدزنی فشار متوسط همراه با تجهیزات کنترل اندازه گیری حفاظت و تنظیم است که شامل وسایل جنبی، اتصالات مربوط محفظه ها و سازه های نگه دارنده آن میباشد و اصولاً در ارتباط با ،تولید انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی به کار میرود..

-تابلو فرمان فشار متوسط

 ترکیبی از وسایل کلیدزنی فشار متوسط همراه با تجهیزات کنترل اندازه گیری حفاظت و تنظیم است که شامل وسایل جنبی، اتصالات مربوط، محفظه ها و سازه های نگه دارنده آن میباشد و اصولاً برای کنترل تجهیزات سیستم های قدرت به کار میرود..

- تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی  

 (medium voltage metal -enclosed switchgear and control gear)

مجموعه تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط که دارای پوشش خارجی فلزی اتصال زمیندار بوده و به استثنای اتصالات ،خارجی به طور کامل سوار شده باشد.

تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی بر اساس استاندارد60298 به سه نوع به شرح زیر طبقه بندی شده است . -

.

تابلو قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش و خانه های بسته فلزی (متال کلد)

 (medium voltage metal-clad switchgear and control gear)

تابلو قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی که اجزای به کار رفته در آن به طور جداگانه در خانه های بسته فلزی زمین شده قرار گرفته باشد

 این نوع تابلو دارای جداره های فلزی با درجات حفاظتی میباشد و حداقل دارای خانه های جداگانه برای اجزای زیر است

الف ) کلید اصلی

ب) اجزایی که به یک طرف کلید اصلی متصل است مانند فیدرها

پ )اجزایی که به طرف دیگر کلید اصلی متصل ،است مانند شینهها و در مواردی که بیش از یک گروه از شینه ها وجود دارد

هر گروه دارای خانه های جداگانه ای خواهد بود.

تابلو قدرت و فرمان فشار متوسط خانه ای با پوشش فلزی دارای جداره های غیرفلزی-

(compartmented switchgear and control gear (with non - metallic partitions)

تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی که اجزای به کار رفته در آن همانند تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش و خانه های فلزی متال) (کلد به طور جداگانه در خانههای بسته قرار گرفته باشد، اما دارای یک یا چند جداره غیرفلزی باشد به گونه ای که درجه حفاظت را تامین نماید

تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط سلولی-

(medium voltage cubical switchgear and control gear)

به تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی به جز تابلوهای مشخص شده می گویند.

این نوع تابلوها دارای یکی از مشخصات زیر میباشد

(الف) یا فاقد هر نوع جداره ای است.

ب یا تعداد خانه های آن کمتر از تعداد .

پ یا دارای جداره های فلزی نمیباشد.

ت یا جداره های فلزی دارای درجه حفاظت کمتری میباشد.

تابلوهای قدرت و فرمان سوار شده در کارخانه

تابلوهای قدرت و فرمان که در کارخانه ساخته شده و قابل حمل بوده و مسوولیت آزمون آن را کارخانه سازنده به عهده

گرفته باشد

تابلوهای تمام بسته

این تابلوها عبارت است از مجموعه سوار شده در کارخانه که تمام جوانب ،ان جز سطح نصب که ممکن است باز باشد

به نحوی بسته باشد که حداقل درجه حفاظت تامین شود. IP20.

تابلو تمام بسته ایستاده

منظور تابلو تمام بسته ای است که به طور مستقل و بدون اتکا به دیوار در روی کف ساختمان استقرار یابد

محفظه

قسمت در برگیرنده تابلوی قدرت و فرمان با پوشش فلزی را گویند که باعث جلوگیری از تماس افراد به طور اتفاقی با قسمتهای برقدار و قطعات متحرک آن میشود و همچنین وسایل داخلی را در برابر اثرات خارجی حفاظت میکند

خانه (compartment)

.بخشی از تابلو قدرت یا فرمان با پوشش فلزی را گویند که به جز محلهایی که برای ،اتصالات کنترل و یا تهویه باید باز بماند بسته شده باشد

جداره (partition)

جزیی از پوشش یک خانه که آن را از خانه های دیگر جدا می کند.

_ پوشش

قسمت خارجی محفظه تابلوهای قدرت و کنترل با روپوش فلزی را گویند.

_ درب

به پوشش کشویی یا لولایی گفته میشود.

_ دریچه حفاظتی (shutter)

جزیی است که ممکن است بین دو حالت زیر حرکت کند

_وضعیتی که اجازه میدهد کنتاکتهای متحرک با کنتاکتهای ثابت درگیر شود.

- وضعیتی که به صورت قسمتی از پوشش یا ،جداره درآمده و کنتاکتهای ثابت را میپوشاند.

_ بوشینگ

ساختاری که یک هادی را از میان یک پوشش و یا جداره عبور داده و آن را نسبت به آنها عایق می کند و شامل متعلقات اتصالات به جداره و پوشش نیز میشود.

_ مدار اصلی

تمامی بخشهای هادی یک تابلوی قدرت و فرمان با محفظه فلزی شامل هادیها و وسایل کلیدزنی که در تشکیل مدار انتقال انرژی الکتریکی به کار رفته باشد را مدار اصلی گویند.

_ مدار کمکی

تمام بخشهای هادی یک تابلو قدرت و فرمان با محفظه فلزی که در تشکیل مداری غیر از مدار) (اصلی برای کنترل اندازه گیری حفاظت و تنظیم به کار رفته باشد را مدار کمکی گویند

_ شینه

به هادی با امپدانس کم که چندین مدار الکتریکی میتواند به طور جداگانه به آن متصل گردد اطلاق میشود

_ ولتاژ نامی

وناز نامی بیان کنده حد بالی ولتاژ سیستم هایی است که تابلوی قدرت و فرمان برای آن طراحی شده است.

_ فرکانس نامی

مقدار استاندارد فرکانس نامی در ایران برابر با 50HZ میباشد.

_ جریان نامی

جریان نامی تابلوی قدرت و ،فرمان مقدار موثر جریانی است که تابلوی قدرت و فرمان قادر است تحت شرایط مشخص بهره برداری به طور دایم از خود عبور دهد.

_ جریان ایستادگی کوتاه مدت

مقدار موثر جریانی است که مدار تابلوی قدرت یا فرمان در حالت وصل در زمان کوتاه مشخص و شرایط تعیین شده بتواند از خود عبور دهد.

_ جریان ایستادگی پیک

حداکثر مقدار جریانی است که مدار تابلوی قدرت و فرمان یا اجزای کلیدزنی در حالت ،وصل تحت شرایط مشخص شده جهت سرویس دهی بتواند تحمل کند.

- جریان نامی ایستادگی در برابر اتصال کوتاه

به بیشترین مقدار موثر جریانی که مدار بتواند بدون آسیب حرارتی یا مکانیکی و یا تغییر شکل دایمی از خود قبل از عملکرد تجهیزات حفاظتی عبور دهد گفته میشود

اینترلاک ها

در تابلوها برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی از سیستمی به نام اینترلاک استفاده میشود. وجود این سیستم باعث می گردد تا بهره بردار نتواند حالتی را به وجود آورد که دستگاه برای آن طراحی شده است و یا دستگاه در حالتی قرار گیرد که برای بهره بردار خطر به بار آورد.

_استاندارد ساخت

_ تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی

تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط سوار شده در کارخانه که دارای پوشش فلزی بوده و ولتاژ اسمی آن در جریان متناوب از یک کیلوولت تا ۵۲ کیلوولت و فرکانسهای تا ۶۰ هرتز میباشد باید برابر مشخصات مندرج در جدیدترین اصلاحیه استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران یا یکی از استانداردهای مشابه شناخته شده و معتبر جهانی مانند کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC) به شرح زیر ،طراحی ساخته و مورد ازمون قرار گیرد

_استاندارد موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

تابلوهای مورد استفاده در شبکه توزیع - قسمت :اول مبانی تابلوهای فشار متوسط و ضعیف 5820 ISIRI

_استانداردهای کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC)

تابلوهای پوشش فلزی قدرت و فرمان برق متناوب با ولتاژ اسمی بیش از یک کیلوولت تا ۵۲ کیلوولت

مشخصات عمومی استانداردهای تابلوهای قدرت و فرمان ولتاژ بالا

IEC 60298

IEC 60694

-- تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش عایق

 تابلوهای فرمان و کنترل فشار متوسط سوار شده در کارخانه که دارای پوشش عایق بوده و ولتاژ اسمی آن در جریان متناوب از یک کیلوولت تا ۳۸ کیلوولت میباشد و برای استفاده در تاسیسات درونی است باید برابر استاندارد

60466 IEC یا مشابه آن ،طراحی ساخته و مورد ازمون قرار گیرد

_ تابلوهای فشار متوسط برای موارد خاص

تابلوهای فشار متوسط که برای مصارف ویژه مانند مناطق مخاطره آمیز معادن و مانند آن مورد استفاده قرار میگیرد باید در صورت فقدان استاندارد ایرانی برابر مشخصات فنی یکی از استانداردهای معتبر و شناخته شده بین المللی مانند آی ای سی (IEC ،طراحی ساخته و مورد ازمون قرار گیرد

_لوازم و وسایل داخل تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط

_شینه ها

شینه های . مسی باید برابر استاندارد 0201 VDE یا 13601 BS EN و شینه های آلومینیومی برابر استاندارد 0202 VDE یا 2898 یا یکی از استانداردهای معتبر بین المللی مشابه باشد.

_کلیدهای قدرت

کلیدهای قدرت فشار متوسط که برای قطع و وصل جریانهای متناوب اتصال کوتاه با ولتاژهای ۱۰۰۰ ولت و بیشتر به کار میرود باید مطابق جدیدترین اصلاحیه استاندارد 1000-62271 IEC یا یکی ازاستانداردهای  بین المللی مشابه ،طراحی، ساخته و مورد آزمون قرار گیرد.

_ ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان

 ترانسفورماتورهای جریان مورد استفاده در لوازم اندازه گیری و وسایل حفاظتی الکتریکی با فرکانس ۱۵ تا ۱۰۰ هرتز باید برای آخرین اصلاحیه استاندارد 1-60044 IEC یا یکی از استانداردهای بین المللی مشابه طراحی، ساخته و مورد آزمون قرار گیرد

ترانسفورماتورهای ولتاژ

ترانسفورماتورهای ولتاژ مورد استفاده در لوازم اندازه گیری و وسایل حفاظتی با فرکانس ۱۵ تا ۱۰۰ هرتز باید برابر آخرین اصلاحیه استاندارد 60186 IEC یا یکی از استانداردهای بین المللی مشابه ،طراحی ساخته و مورد ازمون قرار گیرد

_کلیدهای جدا کننده و کلیدهای زمین

کلیدهای جدا کننده ایزولاتور (جریان متناوب و کلیدهای زمین که برای ولتاژ بیش از ۱۰۰۰ ولت و فرکانس تا ۶۰ هرتز طراحی شده و در تاسیسات داخلی یا خارج از ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد باید مطابق جدیدترین اصلاحیه استاندارد 102-62271 IEC یا مشابه آن طراحی ساخته و مورد ازمون قرار گیرد

مقررات مندرج در استانداردهای 60298 IEC و 60466 IEC و 60517 IEC یا مشابه مطابقت نماید.

الزامات اضافی کلیدهای جداکننده و زمین مورد استفاده در تابلوهای قدرت و فرمان دارای پوشش (enclosed) باید با

_سایر لوازم و وسایل داخل تابلو

لوازم و وسایل داخل تابلو مانند وسایل اندازه گیری کلیدها و لامپهای ،نمایشگر رله ها و غیره باید برابر استانداردهای کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC) یا یکی از استانداردهای بین المللی مشابه طراحی و ساخته و مورد ازمون قرارگیرد.

_طبقه بندی

تابلوهای فشار متوسط مورد استفاده در تاسیسات برق ساختمانها بر حسب ولتاژ به شرح زیر طبقه بندی میشود

. تابلوهای فشار متوسط ۳ و ۶ کیلوولت اغلب در صنایع سنگین به کار میرود)

. تابلوهای فشار متوسط ۱۰ و ۱۱ کیلوولت مورد استفاده در شبکه برق شهری

.تابلوهای فشار متوسط ۲۰ و ۲۲ کیلوولت مورد استفاده در شبکه برق شهری

. تابلوهای فشار متوسط ۳۰ و ۳۳ کیلوولت مورد استفاده در شبکه برق (شهری)

_انواع تابلوهای ایستاده تمام بسته فشار متوسط این نوع تابلوها عبارت است از مجموعه سوار شده در کارخانه که تمام جوانب آن جز سطح نصب که ممکن است باز باشد به نحوی بسته باشد که حداقل درجه حفاظت IP20 تامین شود. این گونه تابلو را تابلو تمام بسته ایمنی نیز مینامند تابلوهای تمام بسته ایمنی فشار متوسط به اشکال مختلف ساخته میشود که عمده ترین انواع آن به شرح زیر است

_تابلو ایستاده تمام بسته قابل فرمان و دسترسی از جلو

عبارت از تابلویی است که ، وسایل فرمان مانند دسته یا شستی ها، روی بخش ثابتی در سمت راست و وسایل اندازه گیری با در جداگانه در بخش فوقانی در قسمت جلو تابلو قرار میگیرد و سایر تجهیزات و لوازم مانند سکسیونرهای غیرقابل قطع زیر بار،سکسیونرهای قابل قطع زیر بار، دیژنکتورهای دستی و موتوری فیوزها، ترانس جریان، ترانس ولتاژ و سرکابل ها در داخل تابلو نصب می شود و به وسیله یک در لولایی مجهز به قفل الکتریکی یا مکانیکی که فقط پس از قطع کلید قابل بازشدن است و در جنب قسمت ثابت فوق الذکر قرار دارد دسترسی برای اتصالات، تعمیرات، تعویض وغیره امکان پذیر میشود.

_تابلو ایستاده قابل دسترسی از پشت

عبارت از تابلویی است که لوازم اندازه گیری در جلوی تابلو قرار گرفته و فرمانها نیز از سمت جلوی تابلو انجام میگیرد ولی دسترسی برای تعویض وسایل اتصال کابلها و سیمها و مانند آن از پشت امکان پذیر بوده و شامل یک یا چند سلول میباشد.

_تابلو ایستاده، تمام بسته کشویی

این نوع تابلو به طور کلی از دو قسمت اصلی ثابت و متحرک کاملا مجزا تشکیل گردیده .است قسمت اول بدنه تابلو است که به صورت سلول ساخته شده و شینه کشی ، محل اتصال کابلهای ورودی و خروجی دریچه های اتصال و فیش های کلید در این قسمت تعبیه گردیده و در بالاترین قسمت آن نیز وسایل اندازه گیری نصب میشود

قسمت دوم که کلید در رویا ان کمک چرخ دقیقا در داخل سلول فوق الذکر قرار گرفته و اتصالات لازمه را برقرار میسازد سمت جلو اسکلت مزبور باید کاملا بسته باشد و قسمت فرمان کلید مانند دسته و یا شستی روی این قسمت نصب .گردد. قسمت کشویی باید دارای قفل برقی بوده و فقط پس از قطع کلید قابل خارج کردن و یا جاگذرادن باشد نصب شده است، اسکلتی است متحرک و ارابه نیز نامیده میشود

_مشخصات فنی ساخت تابلوهای قدرت و فرمان فشار ،متوسط ،ایستاده، تمام بسته با پوشش فلزی

مشخصات عمومی

__مقادير اسمی

مقادیر اسمی تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط به شرح زیر خواهد بود

(الف) مقادیر ولتاژ اسمی استاندارد شده برابر ارقام مندرج در ستون اول جدول ۱۶ خواهد بود. مقادیر مزبور مطابق حداکثر مقادیر ولتاژ سیستمی است که تابلو در آن استفاده می.شود اجزای تشکیل دهنده قسمتهای مختلف تابلو ممکن است دارای مقادیر ولتاژ مخصوص به خود باشد.

ب)مقدار اسمی سطح عایقی برای تاسیساتی که به خارج راه دارد در شرایط استاندارد (فشار اتمسفربرابر با ۱۰۱۳ میلـی بـار، دما برابر با ۲۰ درجه سانتی گراد و رطوبت برابر با ۱۱ گرم در متر مکعب

پ) فرکانس اسمی برابر با ۵۰ هرتز خواهد بود.

ت)مقادیر جریان اسمی عادی مدارها مانند فیدرها و شینهها باید مطابق استاندارد جریان اسمی 60059 IEC انتخاب شود.

ث)مقدار جریان اسمی ایستادگی کوتاه مدت که به مدت یک ثانیه از مدار عبور میکند برای زمانهای بزرگتر از یک ثانیه رابطه بین جریان و زمان به صورت مقدار ثابت (t. خواهد بود مگر این که سازنده مشخصات دیگری را تعیین نموده باشد.

ج)مقدار جریان اسمی ایستادگی پیک باید برابر با ۲/۵ برابر جریان اسمی ایستادگی کوتاه مدت انتخاب شود.

_ درجه حفاظت

الف)حفاظت افراد در برابر نزدیک شدن به قسمتهای برق دار و متحرک در تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط از نوع مال کد metallica) و خانه ای (compartmented) این نوع حفاظت برای محفظه و جداره ها باید به طور جداگانه مشخص شود لیکن در تابلوهای سلولی (cubical) فقط تعیین

درجه حفاظت محفظه مورد نیاز خواهد بود.

IpX2

IP3X

IP4X

IP5X

شرح

حفاظت در برابر نزدیک شدن به قسمتهای باردار و یا تماس با قسمتهای داخلی تابلو با انگشتان حفاظت در برابر قسمتهای باردار و یا متحرک داخلی ،تابلو توسط ابزار سیم یا اشیاء مشابه با ضخامت

بیش از ۲/۵ میلی متر

حفاظت در برابر نزدیک شدن به قسمتهای باردار و یا متحرک داخلی تابلو توسط سیم با قطر یا نوار با

ضخامت بیش از یک میلیمتر حفاظت در برابر نفوذ گرد و غبار مضر به داخل تابلو گرد و غبار نمیتواند به مقدار کافی در عملکرد رضایت بخش وسایل داخل تابلو تداخل نماید

ب)حفاظت در برابر نفوذ آب به داخل تابلو

شرح

IPX2

IPX3

IPX4

IPX5

ریزش قطرات آب به صورت عمودی برروی تابلویی که ۱۵ درجه از وضعیت عادی خود کج شده است زیان آور نمی باشد.

ریزش قطرات آب تا زاویه ۶۰ درجه نسبت به حالت عمودی نبایستی هیچگونه آسیبی به تابلو برساند. مایع پاشیده شده از هر جهت نبایستی به تابلو آسیب برساند.

پاشیدن آب تحت فشار نباید به تابلو آسیب برساند.

_ برای تعیین شرایط کار عادی وسایر شرایط مانند دمای محیط آلودگی هوا ارتفاع محل نصب تابلو از سطح دریا و ضرایب تصحیح ولتاژهای نامی و آزمونهای مربوط به نشریه استاندارد 5820 ISIRI مراجعه شود.

_تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط باید به گونه ای طراحی شود که عملیات بهره برداری عادی، بازرسی و نگهداری شامل کنترل توالی فازها اتصال زمین کابلها عیب یابی در کابلها آزمون ولتاژ در کابلها یا در سایر لوازم و دشارژ بارهای الکتروستاتیک خطرناک با ایمنی انجام پذیرد.

_ اسکلت تابلو باید از پروفیل اهنی ساخته شده و به وسیله پیچ و مهره به هم متصل شود به گونه ای که تنشهای مکانیکی وارده را به خوبی تحمل نماید پوشش تابلو باید از ورقهای فلزی که توسط پیچ و مهره به اسکلت اصلی متصل خواهد بود ساخته شود و به منظور کاهش فشار روبه بالای قوس و خطای داخلی در خانه های فشار متوسط دریچه های ضد انفجار نصب گردد.

-- درها و پوششها که بخشی از محفظه را تشکیل میدهد باید فلزی بوده و درجات حفاظت مشخص شده در بند مواردی که خروجی های هواکش و محلهای تهویه بر روی آن قرار داشته باشد. درها و پوششها نباید از شبکه سیمی بافته شده و مانند ان ساخته شده باشد به جز در شود و یک کلید برای هر قفل موجود باشد. درها باید دارای لوله های گالوانیزه یا استیل بوده و مجهز به فضل و چفت جداگانه باشد. قفلها باید شبیه به هم انتخاب شود و یک کلید برای هر قفل موجود باشد.

_درها و پوششها از نظر دسترسی به خانه های فشار متوسط به دو دسته به شرح زیر تقسیم میشود:

(الف) پوششهای ثابت که برای بهره برداری و نگهداری عادی مورد استفاده قرار نمیگیرد این گونه پوششها نباید بدون استفاده از ابزار قابل باز کردن برداشتن یا جا به جا نمودن باشد

ب )درها و پوششهایی که برای بهره برداری و نگهداری عادی مورد استفاده قرار میگیرد درها و پوششهای قابل برداشت باز نمودن یا برداشتن درها و پوششهای مزبور نیاز به ابزار نخواهد داشت این نوع درها و پوششها باید دارای قفل باشد مگر این که ایمنی افراد به وسیله یک اینترلاک مناسب تامین شود.

در تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی درها و پوششها فقط هنگامی باید باز شود که مدار اصلی در آن خانه بی برق باشد. پس از باز شدن درها و پوششهای مزبور سایر خانه هایی که در معرض هادیهای برق دار قرار دارد باید به وسیله جداره های مناسب درجه حفاظتی لازم  را دارا باشد.

منظور حفاظت در برابر زنگ زدگی و فساد تدریجی تمامی سطوح و خانه های تابلو باید پس از ساخت زنگ زدایی چربی گیری فسفاته کاری و رنگ کاری شود. سازنده تابلو باید با توجه به منطقه ای که تابلو در آن نصب میشود نوع رنگ و ضخامت پوشش را انتخاب و به کار برد و پس از رنگ آمیزی برابر روشهای مندرج در پیوست «پ» از نشریه 5820 ISIRI استاندارد تابلوهای مورد استفاده در شبکه توزیع - مبانی تابلوهای فشار متوسط و ضعیف " مورد آزمون قرار دهد

_ در طراحی و ساخت تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط ضوابط مندرج در نشریه 5820 ISIRI به شرح زیر باید رعایت شود:

الف) سیستم هم قفلی یا اینترلاک

 interlock بین اجزای مختلف تابلو که به منظور ایجاد ایمنی در کار و سهولت بهره برداری به کار میرود و از بروز حوادث تصادفی خطرناک جلوگیری میکند .

 _سلولهای جداگانه باید مجهز به گرمکن برقی (هیتر) ضد تقطیر برای استفاده در مناطق مرطوب بوده و در صورت لزوم جدار داخلی آن با پوشش ضد میعان اندود شده ،باشد با توجه به محل قرار گرفتن تابلو دمای تنظیم ترموستات این گرمکن باید بین ۲۵ تا ۳۰ درجه باشد.

سلولهای فشار متوسط باید دارای لامپ نئون مشخص کننده ولتاژ چراغ روشنایی برای تعمیر و بازرسی تابلو در حالت بی برق و دریچههای انفجاری فوقانی برای تخلیه فشار و

محدود کردن صدمات ناشی از انفجار احتمالی تجهیزات داخل تابلو باشد

حداقل ظرفیت الکتریکی شینهها نباید از شدت جریان اسمی کلید اصلی تابلو کمتر .باشد شینههای فاز در هر ساول باید روی مقره های اتکایی از صمغ مصنوعی یا چینی متناسب با ولتاژ تابلو نصب و در صورت لزوم برای عبور شمش در بین سلول هااز مقره عبوری استفاده شود.

سطح مقطع شینههای اتصال زمین باید برابر سطح مقطع شینه فازها انتخاب شـ طول تابلو امتداد یافته و به قسمتهای فلزی بدنه تابلو متصل شود.

نقطه اتصال شینهها به یکدیگر و کلیدها به شینهها باید قبل از اتصال کاملا تمیز ،شده و در صورت امکان با یک لایه نقره ای پوشیده شود و سپس به وسیله پیچ و مهره و واشرهای مسی یا برنزی محکم شود تا حداکثر هدایت الکتریکی به وجود آمده و از گرم شدن آن جلوگیری شود.

در مواردی که برای شینه کشی از شمشهای گرد استفاده میشود کلیه اتصالات باید از نوع مخصوص شمش کرد اتصال کابلها به شینه ها ،کلیدها فیوزها و غیره باید به وسیله کابلشو انجام گیرد

(Compression type coupling or terminal) باشد.

شینه ها باید با رنگ نسوز به ترتیب زیررنگ آمیزی شود:

. فاز اول به رنگ قرمز (1)

. فاز دوم، به رنگ زرد (2)

. فاز سوم به رنگ آبی (3)

بر روی شینه های فاز اول، دوم وسوم به ترتیب حروف 1 و 2 و L3 قید گردد. طریقه استقرار شینه های فازهای اول دوم و سوم در سطوح مختلف به قرار زیر خواهد بود

(الف) برای شینه کشیهای افقی واقع در سطح افقی تابلو شینه سمت جلو تابلو به رنگ ،قرمز شینه وسط به رنگ زرد و شینه ای که به طرف پشت تابلو قرار میگیرد به رنگ آبی خواهد بود.

ب) برای شینه کشیهای افقی واقع در سطح عمودی تابلو

شینه بالا به رنگ ،قرمز شینه وسط به رنگ زرد و شینه پایین به رنگ آبی خواهد بود.

پ) برای شینه کشیهای عمودی واقع در سطح عمودی تابلو

جهت نگاه از جلو تابلو شینه سمت چپ به رنگ قرمز شینه وسط به رنگ زرد و شینه سمت راست به رنگ آبی خواهد بود.

ت) برای شینه کشیهای عمودی واقع در سطح عمودی تابلو

_جهت نگاه از جنب تابلو

شینه سمت جلو تابلو به رنگ ،قرمز شینه وسط به رنگ زرد و شینهای که به طرف پشت تابلو قرار میگیرد به رنگ آبی خواهد بود.

_ کلیدها، وسایل اندازه گیری و غیره که در تابلوها نصب میشود باید دارای شماره راهنما بوده و شماره خطوط محلی که تغذیه میشود روی آن نوشته شود به علاوه اتصالات وسایل اندازه گیری و سیستمهای کنترل و خطوط خارجی باید در روی صفحه ترمینال علامت گذاری شده انجام گیرد.

_ کلیه سرسیمها در ابتدا و انتهای مسیر در داخل ،تابلو و همچنین سر کابلها باید به منظور راهنمایی در تعمیرات بعدی ۱۳۰۱۰۶۶ شماتیک نو شود.

تک خطی هر سلول تابلو فشار متوسط باید با مشخص بودن نوع کلید و وسایل داخل آن در روی تابلو به رنگقرمز یا زرد ترسیم شود علامت احتیاط به شکل زیر و به ابعاد ۲۰۰×۳۰۰ میلیمتر یا ۱۲۰×۲۰۰میلیمتر باید به رنگ قرمز بر روی تابلو نصب شود

_ پلاک و لوحه های ویژگیها

کلیه تجهیزات موتورها سلولهای کنترل و وسایل به کار رفته در آن باید دارای پلاک ویژگیها باشد. این گونه پلاکها باید دارای زمینه سیاه رنگ با حروف سفید رنگ بوده و اطلاعات فنی به طور واضح مختصر و به صورت ماندگار در آن ارایه شود پلاکهای مزبور باید دارای اندازههای استاندارد و اطلاعات فنی به شرح زیر باشد

الف) پلاک مورد استفاده برای پانلها درهای سلولها جعبه اتصالات و مانند آن باید دارای ابعاد ۵۰*۱۲۵ میلی متر بوده و ابعاد حروف آن حدود ۱۲ میلیمتر با پهنای خط ۱/۵ میلی متر باشد ویژگیهای هر سلول باید حداقل شامل موارد زیر باشد:

_نام سازنده و یا علامت (آرم) مشخصه آن

شماره سریال یا نوع نشانه طراحی که بدان وسیله بتوان تمام اطلاعات لازم را از سازنده دریافت نمود.

استاندارد مورد استفاده با ذکر شماره مربوط

- ولتاژ اسمى

جریان های اسمی برای شینه ها و مدارها

- فرکانس اسمی

سال ساخت

پ)پلاک مشخصات کلیدهای تغییر وضعیت و کنترل باید حدوداً دارای ابعاد ۷۰۳۰ میلیمتر با اندازه حروف ۲۰ میلی مترطول و پهنای خط ۱/۵ میلی متر باشد

ت) پلاک به کار رفته برای فیوزها باید دارای ابعاد حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیمتر طول و ۱۲ تا ۲۰ میلیمتر عرض و ابعاد حروف ۳ تم پلاک مشخصات ،رلهها کنتاکتورها و وسایل مشابه باید دارای ابعاد تقریبی ۶۵۲۰ میلیمتر بوده و اندازه حروف آن برابر تا ۶ میلی متر و بار و پهنای خط تقریباً یک میلیمتر باشد.

_ اتصال زمین

(الف) در تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی باید یک هادی اتصال زمین در سراسر طول تابلو کشیده شود. در مواردی که هادی مزبور از جنس مس انتخاب میشود چگالی جریان برق در شرایط خطای زمین نباید از ۲۰۰ آمپر بر میلیمتر مربع تجاور ،کند و سطح مقطع آن نیز نباید از ۳۰ میلیمتر مربع کمتر .باشد انتهای هادی زمین باید به گونه ای ختم شود که برای اتصال به سیستم زمین تاسیسات مناسب باشد.

ب) به طور کلی با توجه به تنشهای حرارتی و مکانیکی ناشی از جریان برق موجود در هر سیستم زمین باید از پیوستگی از اطمینان حاصل نمود.

پ) محفظه هر واحد کاری functional unit) باید به هادی زمین متصل باشد تمام قسمتهای فلزی که به یک مدار اصلی یا کمکی تعلق ندارد باید به طور مستقیم به هادی زمین و یا از طریق اسکلت فلزی تابلو به سیستم زمین متصل شود.

ت )اتصالات درونی واحدها مانند پیوند بین ،چهارچوب پوشش،ها ،درها جداره ها یا سایر قسمتها که به منظور تامین تداوم الکتریکی صورت میگیرد باید به وسیله پیچ و مهره یا جوش انجام شود درهای خانههایی که در آن تجهیزات فشار متوسط وجود دارد باید با وسایل مطمئن به اسکلت متصل شود. ث) در مواردی که اتصالات زمین باید جریان کامل اتصال کوتاه سه فاز مدار را حمل کند مانند اتصالات وسایل زمین باید ابعاد متناسبی برای آن در نظر گرفته شود.

(ج) هر قسمت از مدار اصلی که بتواند از سایر قسمتها جدا گردد باید امکان اتصال زمین داشته باشد.

بخش های فلزی یک جزء خارج شونده که معمولاً به سیستم زمین متصل است باید در وضعیت آزمون و هم چنین در هر وضعیتی که مدارهای کمکی کاملاً قطع نشده باشد مطابق شرایط تعیین شده برای فاصله عایقی به نشریه 60129 IEC رجوع شود همچنان به سیستم زمین متصل باقی بماند.

_تابلو فشار متوسط ایستاده تمام بسته و قابل دسترسی و فرمان از جلو

 این نوع تابلو باید از نوع ایستاده و با اسکلت نگهدار از آهن به فرم ،نبشی ناودانی سپری و پوشش آن از ورقهای فلزی با ضخامت حداقل ۲/۵ میلیمتر یا بیشتر ساخته شود ساختمان بدنه این تابلو باید به گونه ای باشد که تابلو به سهولت از طرفین قابل توسعه باشد و به همین جهت پوششهای قسمت بالا و یا پایین تابلو که محل شینه کشی و عبور شینه ها میباشد باید به وسیله پیچ و مهره های کرومه به از به اسکلت اصلی متصل شود در این نوع تابلو، به استثنای سطح زیرین و در قسمت جلو سایر قسمتها باید کاملاً مسدود و پوششهای آن به اسکلت فلزی اصلی تابلو جوش شود.

 دسترسی به کلیه لوازم و تجهیزات داخل این گونه تابلو باید پس از گشودن در جلو، بدون تداخل به کار قسمتهای مختلف امکان پذیر باشد. همچنین کلیه وسایل داخل تابلو از قبیل دیژنکتور، سکسیونر، وسایل اندازه گیری، فیوز، رله واحد اعلام خطر، و غیره باید به گونه ای نصب شود که از نظر تعمیر و نگهداری و یا تعویض هر یک به سهولت در دسترس باشد.

- در مواردی که وسایل اندازه گیری چراغهای اعلام خطر و شستیهای ،فرمان در روی قسمت متحرک یا قابل برداشت تابلو نصب میشود کلیه سیم کشیهای مربوط باید با کابل یا سیم

 قابل انعطاف در لوله خرطومی فولادی انجام شود

تابلو فشار متوسط نوع ،ایستاده تمام بسته و کشویی

این نوع تابلو که از نوع ایستاده میباشد هر سلول آن از دو بخش ثابت و متحرک (ارابه) کاملاً مجزا به شرح زیر تشکیل شده است

الف) بخش ثابت که در حقیقت بدنه اصلی تابلو است به صورت سلول ساخته شده و شینه کشی، محل اتصال کابل های ورودی و خروجی، دریچه های اتصال و فیشهای اتصال کلید در این قسمت تعبیه گردیده و در بالاترین قسمت آن نیز وسایل اندازه گیری نصب میشود این بخش باید از آهن به شکل ،نبشی ناودانی و سپری و پوشش آن از ورقهای آهــن با ضخامت حداقل ۲/۵ میلی متر یا بیشتر ساخته شده و زنگ زدایی چربی گیری، فسفاته کاری و رنگ کاری شود. تمامی سطوح بخش ،ثابت به استثنای سطح زیرین و قسمت جلو باید کاملاً مسدود، و پوششهای آن

به اسکلت فلزی اصلی جوش شود و در قسمت پایین دو عدد ناودانی برای هدایت چرخهای ارابه در نظرگرفته شود. ساختمان بدنه اصلی باید به گونه ای باشد که تابلو به سهولت از طرفین قابل توسعه باشد و به همین جهت پوششهای قسمت بالا و یا پایین تابلو که محل شینه کشی و عبور شینهها میباشد باید به وسیله پیچ و مهرههای کرومه به اسکلت اصلی متصل شود. در بخش ثابت قسمتی که شینههای برق نصب میشود باید کاملاً از فضای جلوی سلول که بخش متحرک تابلو در آن قرار میگیرد پوشیده و محفوظ باشد. محل ورود میله های اتصالات برقی بخش متحرک (ارابه) به بخش ثابت باید با دریچه های فنری خودکار پوشیده شده باشد به نحوی که با خارج ساختن ارابه دریچه های مزبور به طور خودکار بسته و از لحاظ ایمنی امکان دسترسی در حالت عادی به آن نباشد.

ب) که اسکلتی است متحرک با چهارچرخ فلزی و ارابه نیز نامیده میشود، باید از آهن به فرم نبشی، ناودانی و سپری و پوشش قسمت جلو از ورق آهن با ضخامت حداقل ۲/۵ میلیمتر یا بیشتر ساخته شود. کلیه وسایل الکتریکی از قبیل ،دیژنکتور سکسیونر وسایل فرمان و غیره باید در داخل این بخش ،تابلو روی اسکلت بندی اصلی نصب شود و در روی صفحه جلو آن باید فقط شستی و یا دسته ،فرمان چراغ های نشان دهنده و یا اعلام خطر وضامن های مربوط نصب ؟ گردد.

بخش متحرک باید به وسیله قفل برقی یا مکانیکی به نحوی حفاظت شود که در صورت روشن بودن کلید ارابه قابل جدا کردن از بخش ثابت ،نباشد و برعکس چنانچه ارایه کاملاً در محل خود قرار نگرفته ،باشد ،کلید قابل روشن کردن نباشد.

_اتصال زمین

(الف) در تابلوهای قدرت و فرمان فشار متوسط با پوشش فلزی باید یک هادی اتصال زمین در سراسر طول تابلو کشید شود. در مواردی که هادی مزبور از جنس مس آمپر بر میلیمتر مربع تجاور ،کند و سطح مقطع آن نیز نباید از ۳۰ میلیمتر مربع کمتر .باشد انتهای هادی زمین باید به انتخاب میشود چگالی جریان برق در شرایط خطای زمین نباید از ۲۰۰ گونه ای ختم شود که برای اتصال به سیستم زمین تاسیسات مناسب باشد.

ب) به طور کلی با توجه به تنشهای حرارتی و مکانیکی ناشی از جریان برق موجود در هر سیستم زمین باید از پیوستگی از اطمینان حاصل نمود.

پ) محفظه هر واحد کاری functional unit باید به هادی زمین متصل .باشد تمام قسمتهای فلزی که به یک مدارامی یا کمکی تعلق ندارد باید به طور مستقیم به هادی زمین و یا از طریق اسکلت فلزی تابلو به سیستم زمین متصل شود. ت اتصالات درونی واحدها مانند پیوند بین چهارچوب پوشش،ها ،درها جداره ها یا سایر قسمتها که به منظور تامین ندارم الکتریکی صورت میگیرد باید به وسیله پیچ و مهره یا جوش انجام ،شود درهای خانههایی که در آن تجهیزات فشار‌ متوسط وجود دارد باید با وسایل مطمئن به اسکلت متصل شود.

ث )در مواردی که اتصالات زمین باید جریان کامل اتصال کوتاه سه فاز مدار را حمل کند مانند اتصالات وسایل زمین باید ابعاد متناسبی برای در نظر گرفته شود.

ج) هر قسمت از مدار اصلی که بتواند از سایر قسمتها جدا گردد باید امکان اتصال زمین داشته باشد. (ج) بخشهای فلزی یک جزء خارج شونده که معمولا به سیستم زمین متصل است باید در وضعیت آزمون و همچنین در هرا وضعیتی که مدارهای کمکی کاملاً قطع نشده باشد مطابق شرایط تعیین شده برای فاصله عایقی به نشریه 60129 IEC رجوع (شود همچنان به سیستم زمین متصل باقی بماند.

_ تابلو فشار متوسط ایستاده تمام بسته و قابل دسترسی و فرمان از جلو

_این نوع تابلو باید از نوع ایستاده و با اسکلت نگهدار از آهن به فرم ،نبشی ناودانی سپری و پوشش آن از ورقهای فلزی با ضخامت حداقل (۲/۵ میلیمتر یا بیشتر ساخته شود ساختمان بدنه این تابلو باید به گونه ای باشد که تابلو به سهولت از طرفین قابل توسعه باشد و به همین جهت پوششهای قسمت بالا و یا پایین تابلو که محل شینه کشی و عبور شینه ها میباشد باید به وسیله پیچ و مهره های کرومه به اسکلت اصلی متصل شود. در این نوع تابلو، به استثنای سطح زیرین و در قسمت جلو سایر قسمتها باید کاملاً مسدود و پوششهای آن به اسکلت فلزی اصلی تابلو جوش شود

تابلو فشار متوسط نوع ،ایستاده تمام بسته و کشویی

__ این نوع تابلو که از نوع ایستاده میباشد هر سلول آن از دو بخش ثابت و متحرک (ارابه) کاملا مجزا به شرح زیر تشکیل شده است

الف) بخش ،ثابت که در حقیقت بدنه اصلی تابلو است به صورت سلول ساخته شده و شینه کشی محل اتصال کابلهای ورودی و خروجی، دریچه های اتصال و فیشهای اتصال کلید در این قسمت تعبیه گردیده و در بالاترین قسمت آن نیز وسایل اندازه گیری نصب میشود. این بخش باید از آهن به شکل ،نبشی ناودانی و سپری، و پوشش آن از ورقهای آهــن با ضخامت حداقل ۲/۵ میلیمتر یا بیشتر ساخته شده و زنگ زدایی چربی گیری، فسفاته کاری و رنگ کاری شود. تمامی سطوح بخش ثابت به استثنای سطح زیرین و قسمت جلو باید کاملاً مسدود، و پوشش های آن به اسکلت فلزی اصلی جوش شود و در قسمت پایین دو عدد ناودانی برای هدایت چرخهای ارابه در نظر گرفته شود. ساختمان بدنه اصلی باید به گونه ای باشد که تابلو به سهولت از طرفین قابل توسعه باشد و به همین جهت پوششهای قسمت بالا و یا پایین تابلو که محل شینه کشی و عبور شینهها میباشد باید به وسیله پیچ و مهرههای کرومه به اسکلت اصلی متصل شود.

در بخش ثابت قسمتی که شینههای برق نصب میشود باید کاملاً از فضای جلوی سلول که بخش متحرک تابلو در آن قرار می گیرد پوشیده و محفوظ باشد. محل ورود میله های اتصالات برقی بخش متحرک (ارابه) به بخش ثابت باید با دریچه های فنری خودکار پوشیده شده باشد به نحوی که با خارج ساختن ، ارابه دریچه های مزبور به طور خودکار بسته و از لحاظ ایمنی امکان دسترسی درحالت عادی به آن نباشد.

ب) که اسکلتی است متحرک با چهارچرخ فلزی و ارابه نیز نامیده میشود، باید از آهن به فرم نبشی، ناودانی و سپری و پوشش قسمت جلو از ورق آهن با ضخامت حداقل ۲/۵ میلیمتر یا بیشتر ساخته شود. کلیه وسایل الکتریکی از قبیل دیژنکتور، سکسیونر، وسایل فرمان و غیره باید در داخل این بخش تابلو، روی اسکلت بندی اصلی نصب شود و در روی صفحه جلو آن باید فقط شستی و یا دسته ،فرمان چراغهای نشان دهنده و یا اعلام خطر و ضامن های مربوط نصب گردد.

بخش متحرک باید به وسیله قفل برقی یا مکانیکی به نحوی حفاظت شود که در صورت روشن بودن کلید ارابه قابل جدا کردن از بخش ثابت ،نباشد و برعکس چنانچه ارابه کاملاً درمحل خود قرار نگرفته ،باشد ،کلید قابل روشن کردن نباشد

لوازم وسایل و تجهیزات داخل تابلو

 کلیدهای قدرت

 کلیات

کلید قدرت کلیدی است مکانیکی که توانایی تحمل عبور جریان نامی به طور دایم و جریان اتصال کوتاه در مدت زمانی مشخص را داشته و قادر به قطع جریان نامی و اتصال کوتاه باشد.

این گونه کلیدها مشتمل بر پل (pole) مدار اصلی main circuit) مدار کنترلی (control circuit) مدار کمکی (auxiliary circuit) کنتاکت اصلی (main contact کنتاکت جرقه گیر (arcing contact) کنتاکت کنترل (control contact) کنتاکت کمکی auxiliary contact) کلید کمکی (auxiliary switch)، کنتاکت "" (make contact کنتاکت (break contact) رله (release)، نشـ ان دهنده وضیت (position indicating device) و ترمینال (terminal) میباشد.

_ استاندارد ساخت

کلیدهای قدرت فشار متوسط باید دارای مشخصات فنی مندرج در استانداردهای 100-62271 IEC یا 5311 88 با یکی از استانداردهای مشابه و معتبر بین المللی مورد قبول دستگاه نظارت بوده و بر اساس آن ،طراحی، ساخته و مورد آزمون قرار گیرد.

_ طبقه بندی

(الف) طبقه بندی بر اساس نوع ماده عایقی

کلیدهای قدرت فشار متوسط از لحاظ نوع ماده عایقی به سه نوع روغنی خلاء و گازی تقسیم بندی میشود

ب) طبقه بندی از نظر مکانیزم عملکرد

 در این گونه کلیدها حرکت مکانیکی کنتاکتها برای قطع و وصل توسط سه نوع هیدرولیکی (روغنی) و پنوماتیکی (بادی) انجام می شود.

پ) طبقه بندی با توجه به محل نصب

 کلیدهای قدرت از نظر قابلیت نصب در فضای بسته ت )طبقه بندی بر اساس تعداد عملکرد مکانیکی مکانیزم فنری (دستی به یا موتوری ) ازاد به دو دسته داخی و خارجی تقسیم میشود

_مشخصات فنی

الف) ولتاژ نامی (U)

. ولتاژ نامی برای کلیدهای قدرت فشار متوسط باید برابر با بزرگترین ولتاژ کاری سیستم انتخاب شود. برای سطوح ولتاژ ۱۱و ۲۳ کیلوولت این ولتاژ به ترتیب ۱۲ ۲۴ و ۳۶ کیلوولت باید انتخاب شود

ب) فرکانس نامی

فرکانس نامی در ایران ۵۰ هرتز می باشد.

پ) سطوح عایقی

سطوح عایقی انتخابی باید به گونه ای باشد که کلید قدرت علاوه بر توانایی تحمل ولتاژ نـامـی بـه طور دایم، قادر بـه ایستادگی در برابر ولتاژهای گذرا در مدت زمانی محدود نیز باشد